Khổng Tử và Tử Cống

Khổng Tử và học trò là Tử Cống cùng làm quan ở nước Lỗ. Vua nước Lỗ thích ca hát và các cô gái đẹp. Một hôm, vua Lỗ họp quần thần, muốn bỏ hoàng hậu, lập hoa hậu chân dài lên làm hoàng hậu. Cả triều im ắng, nghe rõ cả tiếng muỗi bay. Tử Cống muốn chứng tỏ mình thẳng thắn như thầy, liền lên tiếng phản đối. Vua Lỗ tức giận, vỗ bàn đánh chát, hét:

- Giải tán! Không họp hành gì nữa!

Nói xong, quay ngoắt vào cung. Tử Cống đổ mồ hôi hột, lo lắng, phen này chức tước đi đong, chưa chắc còn chỗ để đội mũ. Trên đường về Tử Cống hỏi Khổng từ:

- Xưa nay, thầy nổi tiếng là thẳng thắn cương trực! Sao hôm nay thầy không phát biểu gì?

Khổng tử làm thinh. Tử Cống hỏi hoài. Khổng tử mới thủng thỉnh nói:

- Trò chưa hiểu cách làm quan!

- Thưa thầy, thầy nói rõ cho con nhờ!

Khổng tử nói:

- Phép làm quan là phải vận dụng mắt tai, một cách linh hoạt và nhuần nhuyễn!

- Con không hiểu!

Khổng tử giảng:

- Khí vua nói về ban phát bổng lộc cho ta, thì phải mở mắt, dỏng tai mà nghe cho rõ. Khi bàn về quốc kế dân sinh, thì hai mắt lim dim, hai tai không ve vẩy, chứng tỏ mình đang suy nghĩ lung lắm! Khi thấy vua thậm thụt với cận thần ma mánh chuyện gì, thì vờ như nghễnh ngãng, không thấy, không nghe. Khi thấy vua đang ôm ấp, vuốt ve, nựng nịu các cung phi chân dài, thì phải như bưng tai, bịt mắt, như điếc, như đui. Khi nãy ta không có ý kiến là đang ở trạng thái đui, điếc!

Tử Cống phục lắm, nói:

- Vậy sao thầy không dạy cho con trước?

Khổng tử nói:

- Tiền nào của ấy! Các trỏ nộp học phí, ta nộp cho bà xã không đủ chi dùng, thì tâm ý đâu mà dạy các chiêu thuộc công nghệ cao, như vừa nói cho các trò?

Tử Cống: !!! ???