Trâu Kỵ

Trâu Kỵ
(Trích Chiến quốc sách, có cải biên chút chút)

Trâu Kỵ, mình cao tám thước, hình dung đẹp đẽ; ở làng bên cạnh cũng có người nổi tiếng đẹp trai tên là Từ Công. Một hôm, Trâu Kỵ soi gương, hỏi vợ xem Từ Công và mình ai đẹp hơn ?

Người vợ đáp :

- Mình đẹp lắm ! Từ Công làm sao đẹp bằng mình ?

Trâu Kỵ chưa tin, hỏi cô vợ bé. Cô vợ bé nủng nịu :

- Anh yêu dấu ơi ! Anh là người đẹp nhất của em, cũng là người đẹp nhất trong thiên hạ. Từ Công là cái đinh gì ?

Trâu Kỵ cũng chưa thật tin, hỏi một người khách đến chơi. Người khách ấy nói :

- Ông lại ví rồng với giun. Ông kỳ vĩ như rồng, còn thằng cha Từ Công lè tè y con giun đất !

Một ngày nọ, gặp Từ Công, Trâu Kỵ thấy Từ Công đẹp trai hơn mình rất nhiều, lại phong nhã, hào hoa hơn mình gấp bội. Đêm ấy, Trâu Kỵ trằn trọc, không ngủ được. Sáng ra, Trâu Kỵ vào yết vua Tề Uy vương, tâu rằng :

- Vợ nhớn, vợ bé và khách của thần đều khen thần đẹp hơn Từ Công. Nhưng gặp Từ Công thì thần mới ngả ngữa, là mình không đẹp bằng Từ Công. Lúc ấy, mới biết mình đã bị lừa dối, bị bưng tai bịt mắt, không nhìn thấy sự thật, không nhìn thấy ngay cả bản thân mình, y như kẻ mê ngủ !

Tề Uy vương hỏi :

- Tại sao vậy ?

- Lý do, vợ thần khen thần, vì thần là nơi nương tựa của bà ấy; vợ bé tâng bốc thần, vì dựa vào thần cô ấy mới có dinh thự, xe ngựa, áo đẹp, có tiền xài; người khách đề cao thần, vì đến cầu cạnh nhờ vả thần.

Tề Uy vương nói :

- Ông ám chỉ cái gì ? Thì cứ nói huỵch toẹt ra đi !

Trâu Kỵ tâu :

- Nay bệ hạ, có đất đai rộng lớn, có đến mấy chục thành quách, của cải nhiều vô số. Thử hỏi cung tần mỹ nữ, ai chẳng nương tựa bệ hạ; bề tôi triều đình, ai chẳng hưởng lộc của bệ hạ; người xa gần ba bốn cõi, ai chẳng đến cầu cạnh, nhờ vả bệ hạ ? Cho nên, một lời bệ hạ nói ra, ai ai cũng khen là anh minh, sáng suốt. Thực ra, chưa hẳn là vậy !

Tề Uy vương hỏi :

- Vậy thì phải làm sao ?

Trâu Kỵ tâu :

- Khi nghe những người đó nói, thì phải xét lại !

Tề Uy vương ngẫm nghĩ, y như mê ngủ, nói :

- Rứa thì buồn quá hỷ ?

Đông A Sáng