Halloween viết rút gọn từ "All Hallows'Eve", nghĩa là "Buổi tối lễ chư Thánh", một lễ hội truyền thống được tổ chức vào ngày 31 tháng 10 hàng năm, Đây là ngày bắt đầu tam nhật mùa các Thánh (Allhallowtide) - khoảng thời gian trong năm dành để tưởng nhớ những người đã chết, gồm các thánh, các vị tử đạo và tất cả các tín hữu trung kiên đã qua đời. Trọng tâm theo truyền thống của Halloween xoay quanh chủ đề sử dụng "sự hài hước và chế giễu để đối đầu với quyền lực của sự chết"

Theo nhiều học giả, Halloween là một ngày lễ đã được Kitô giáo hóa mà ban đầu chịu ảnh hưởng bởi các lễ hội thu hoạch của người Celt, có thể mang nguồn gốc ngoại giáo, đặc biệt là lễ hội Samhain của người Gael. Các học giả khác cho rằng Halloween có nguồn gốc độc lập với Samhain và chỉ có gốc rễ Kitô giáo.

Trong ngày này những đứa trẻ sẽ hoá trang trong những bộ trang phục quái lạ đi đến gõ cửa những ngôi nhà để xin bánh kẹo. Ngày lễ này được tổ chức ở các nước phương Tây, chủ yếu ở Hoa Kỳ, Canada, Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, Puerto Rico và bắt đầu trở nên phổ biến tại Úc, New Zealand và ngày nay nó đã hiện diện ở Việt Nam.

Tên gọi Halloween hay Hallowe'en có niên đại từ khoảng năm 1745 và có nguồn gốc Kitô giáo. Từ "Halloween" có nghĩa là buổi tối linh thiêng hay thánh thiêng. Nó bắt nguồn từ một thuật từ Scotland All Hallows' Eve (buổi tối vọng lễ chư thánh). Trong tiếng Scots, từ eve chính là even (buổi tối) trong tiếng Anh, từ này sau được viết ngắn gọn thành e'en hay een. Theo thời gian, All Hallows' Eve dần trở thành Halloween.

Theo sử gia Nicholas Rogers thì nguồn gốc của lễ Halloween có từ rất xưa, liên quan đến tục thờ nữ thần Pomona thời cổ đại La Mã; Pomona là một vị thần cai quản cây cỏ, hoa quả. Ngoài ra người La Mã còn có lễ thờ người chết gọi là Parentalia. Tục lệ này tương tự như lễ samhain của người Celt cử hành vào cuối mùa trồng trọt như "kết thúc mùa hè".

Theo Từ điển Oxford về truyền thuyết dân gian Anh thì samhain là lễ hội thu hoạch của người Celt xứ Ailen thời tiền Kitô giáo. Thư tịch thời Trung cổ cũng như văn hóa dân gian các xứ Ailen, Wales và Scotland đều cử hành lễ samhainnhư cuộc gặp gỡ giữa người trần gian và cõi siêu nhiên. Văn tịch cổ nhất về samhain là sách vở do tu sĩ Công giáo ghi chép vào thế kỷ thứ 10-11, tức khoảng 400 năm sau khi Kitô giáo trở nên phổ biến ở Ailen.

Phát triển của hiện vật và biểu tượng liên quan đến Halloween được hình thành theo thời gian. Ví dụ củ cải khoét rỗng hình mặt quỷ thành những chiếc đèn lồng, bên trong cắm 1 cây nến như là một cách ghi nhớ các linh hồn đang chịu tội. Củ cải có truyền thống được sử dụng ở Ireland và Scotland tại Halloween. Những người nhập cư Bắc Mỹ đã sử dụng bí ngô, mà họ có sẵn và lớn hơn nhiều, dễ dàng khắc hơn so với củ cải. Truyền thống của Mỹ chạm khắc bí ngô được ghi lại vào năm 1837 và được liên quan với thời gian thu hoạch nói chung, nó chưa trở nên quen thuộc với Halloween cho đến cuối thế kỷ 19.

Hình ảnh Halloween bao gồm các chủ đề về cái chết, xấu xa, huyền bí, hoặc quái vật thần thoại. Màu đen và màu da cam là những màu sắc truyền thống của kỳ nghỉ.

Trick-or-treat là một phong tục cho trẻ em vào đêm Halloween. Trẻ em mặc trang phục halloween và xách theo một túi để đựng kẹo đi từ nhà này sang nhà khác đòi kẹo với câu hỏi: "Trick-or-treat?" thường dịch là "cho kẹo hay bị ghẹo" hoặc "lừa hay lộc". Những đứa trẻ sẽ nghịch ngợm, chọc phá chủ nhà nếu họ không cho kẹo.

Tại Bắc Mỹ, trick-or-treat đã trở thành một phong tục truyền thống của Halloween ít nhất là từ cuối những năm 1950. Chủ nhà khi tham gia vào Halloween thường trang trí lối vào nhà của họ với những bộ xương và đèn bí ngô. Một số chủ nhà thường để kẹo trong chậu ở ngoài cổng hoặc trực tiếp đưa cho những đứa trẻ.

Phong tục nói "Trick-or-treat" ở  Bắc Mỹ gần đây đã trở nên phổ biến tại Hoa Kỳ, Canada, Vương quốc Anh, Cộng hòa Ireland, Puerto Rico, tây bắc và miền trung Mexico. Sau này, được gọi là calaverita (tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "hộp sọ nhỏ"), và thay vì "trick or treat", các em hỏi ¿me da mi calaverita "bạn có thể cho tôi hộp sọ nhỏ của tôi? " calaverita là một hộp sọ nhỏ làm bằng đường hoặc sô cô la.

Trang phục Halloween truyền thống theo mô hình nhân vật siêu nhiên như những con quái vật, ma quỷ, bộ xương, phù thủy,... Theo thời gian, việc lựa chọn trang phục mở rộng và bao gồm các nhân vật nổi tiếng từ tiểu thuyết, người nổi tiếng, và các nguyên mẫu chung chung như ninja và công chúa.

Việc mặc trang phục hóa trang phổ biến ở Scotland tại Halloween cuối thế kỷ 19 còn tại Mỹ vào đầu thế kỷ 20. Trang phục Halloween xuất hiện đầu tiên trong các cửa hàng vào những năm 1930 khi nghệ thuật hoá trang đã trở nên phổ biến tại Hoa Kỳ.

Người Celt cổ xưa tin rằng biên giới giữa thế giới này và các thế giới khác trở nên mong manh vào dịp Samhain, cho phép những linh hồn (cả hai loại vô hại và có hại) đi qua. Linh hồn của gia đình, ông bà tổ tiên được vinh danh và mời vào nhà. Người ta tin rằng để tránh khỏi những linh hồn tà ác thì phải mặc trang phục hóa trang và mặt nạ, mục đích của họ là để ngụy trang mình thành một linh hồn độc ác và tránh được tổn hại. 

Có rất nhiều trò chơi truyền thống trong dịp Halloween. Một trò chơi phổ biến là dunking hoặc apple bobbing, họ để táo nổi trong bồn tắm hoặc chậu nước lớn, những người tham gia phải sử dụng răng của họ để gắp một quả táo hay việc treo bánh nướng được phủ mật mía hoặc xi-rô lên cây bằng dây và người chơi phải ăn mà không được sử dụng tay, chắc chắn người tham gia trò chơi sẽ có một khuôn mặt dính đầy mật mía hay sỉro.

Một số trò chơi truyền thống tại Halloween là hình thức bói toán như tại Scotland là việc tìm vợ hoặc chồng tương lai của một người. Trước tiên gọt vỏ một quả táo thành một dải dài, sau đó quăng qua vai. Khi vỏ táo rơi xuống đất nó sẽ có hình dạng của chữ cái đầu tiên trong tên vợ hoặc chồng tương lai. Phụ nữ chưa lập gia đình tin rằng nếu họ ngồi trong phòng tối và nhìn vào gương trong đêm Halloween, khuôn mặt người chồng tương lai sẽ xuất hiện. Tuy nhiên, nếu họ chết trước khi kết hôn thì trong gương sẽ là một hộp sọ.

Kể chuyện ma và chiếu phim kinh dị Halloween cho trẻ em thường được phát sóng vào ngày trước kỳ nghỉ để tận dụng lợi thế của không khí ngày lễ.

Ngày lễ Halloween có những món ăn truyền thống, mang ý nghĩa riêng như kẹo táo, bánh linh hồn, súp bí đỏ, Barnbrack, Colcannon...

Theo FB Nguyễn Quốc Cường

Chia sẻ

Các chủ đề được xem nhiều

HÃY ĐĂNG KÝ CÁC KÊNH YOUTUBE CỦA CHÚNG TÔI