Người Việt thích nói dối
Cái tít này chắc nhiều người sẽ không thích, nhưng chúng ta hãy thử nhìn xung quanh chúng ta xem nhé...
Một cô gái 20 tuổi, bỗng dưng thành "doanh nhân sở hữu nghìn tỷ", khoe giải Ngôi sao kinh doanh, lãnh đạo xuất sắc Châu Á-Thái Bình Dương 2013, mà theo báo chí, đây là giải không ai biết ở Myanmar.
"Tự hào" vì là người Việt Nam duy nhất được mời dự Hội nghị thượng đỉnh về hòa bình và thanh niên toàn cầu diễn ra tại Hoa Kỳ vào tháng 8.2014 - hội nghị mà cứ đúng tuổi và đóng 700 USD thì đi dự. Thông tin đi giảng dạy cho sinh viên khắp nơi té ra là đăng đàn nói về kinh doanh đa cấp.
Ở nhiều khu phố, rác ngập dưới chân tấm bảng "Khu phố văn hóa".
Một bộ trưởng giáo dục hô hào "Nói không với bệnh thành tích" nhưng, cứ đến cuối năm, giáo viên lại phải bò ra "cấy" điểm ma cho học sinh, để đảm bảo tỷ lệ lên lớp luôn luôn"đạt chỉ tiêu", như Phòng đã cam kết với Sở, Sở cam kết với Bộ.
Bắt học sinh gom giấy vụn làm Kế hoạch nhỏ nhưng Bộ in cả tấn sách tham khảo, sổ báo giảng, sổ dự giờ, giáo án, sổ điểm, sổ họp... buộc trường mua cho giáo viên, mỗi người khệ nệ ôm về cả chồng dày hơn gang tay. Mỗi quyển sổ to dày, cả năm cố lắm mỗi giáo viên xài hết chừng vài chục trang. Chẳng sao, giấy còn thì bán giấy vụn...
Công an thì "không có mại dâm ở Đồ Sơn".
Truyền hình làm phóng sự về chuyến đi biển đầu xuân của ngư dân thì dí ống kính sát vào đống sò, thế là một ít sò con con lên ti vi chất ngất như quả đồi.
"Nghệ sĩ" thì hô sang Hollywood đóng phim với các ngôi sao thế giới, trong khi chỉ lướt qua màn ảnh vài giây.
Một phó giám đốc Sở giáo dục TP.HCM tuyên bố: "Không đâu chăm lo mầm non tốt như nước ta".
Báo cáo tổng kết hô "GDP tăng, sản lượng lương thực tăng, thu nhập bình quân đầu người tăng, tốc độ tăng trưởng và thu ngân sách vượt trội, hoàn thành vượt mức xóa đói giảm nghèo, năng suất lúa cao nhất từ trước đến nay", nhưng giáp tết 15 tỉnh vác rá lên trung ương xin gạo...
Thói dối trá giống như được bú cùng sữa mẹ, ngấm sâu lan tỏa khắp mọi lứa tuổi, mọi giới, mọi lĩnh vực.
Người lớn đua nhau nói dối. Trẻ con cũng thế: Theo kết quả điều tra của Viện Nghiên cứu Phát triển Giáo dục thực hiện năm 2008, tỷ lệ nối dối cha mẹ ở học sinh cấp 1 là 22%, cấp 2 là 50%, cấp 3 là 64% và sinh viên là 80%.
Trong đời sống, có câu tục ngữ được hết đời nọ đến nọ kia thi nhau trích đi trích lại để khuyên răn, khuyến khích lối sống dối trá: "Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau" hay "Nói ngọt lọt đến xương".
Ô hay, sếp làm sai, nhân viên góp ý mà bảo phải góp cho vừa lòng sếp thì nói kiểu gì đây? Nói ngọt cách nào đây? Hay là "phê bình thẳng thắn" kiểu "Anh có khuyết điểm lớn là ham làm việc, không chịu giữ gìn sức khỏe"?
Mới hơn thì có "Mắt không thấy lòng không đau". Trong các diễn đàn hôn nhân - gia đình, những người vợ rất thích dùng câu này để tự an ủi và trấn an nhau khi chồng ngoại tình.
Giao thông hỗn loạn thì tự an ủi "đã chuyển biến lớn", trộm cướp như rươi thì phê "ý thức tự bảo vệ của người dân không cao", thức ăn nhiễm độc tràn ngập thị trường thì lên án "người tiêu dùng chưa thông thái".
Thẳng thắn thì bị chê thô, vụng. Uốn lưỡi thì được khen khôn khéo, giỏi giao tiếp, tế nhị...
Nói dối chằng chịt từ dưới lên trên, dọc ngang ngang dọc, trong gia đình, trong công sở, nơi kinh doanh, trong thực hiện luật... Ai cũng nói dối nhưng ai cũng tỏ ra mình thật thà. Ai cũng biết mười mươi đối phương đang nói dối nhưng ai cũng tỏ ra hoàn toàn tin cậy.
Để được lợi cho mình, nhiều người sẵn sàng nói con chó thành con mèo, để khi quyền lợi cá nhân bị đe dọa, họ lại sẵn sàng nói con mèo thành con chó.
Một xã hội thật kỳ lạ! Một thứ "văn hóa" thời thượng thật quái dị! Vì sao như vậy?
Nói dối là hành vi tâm lý của con người, ở đâu, thời nào, chủng tộc nào cũng có. Trong một số trường hợp đặc biệt, nói dối có thể là cần thiết, ví dụ bác sĩ nói với người bệnh nan y hoặc thập tử nhất sinh.
Trong xã hội, người ta đổ cho việc nói dối leo lẻo là vì bệnh thành tích. Vậy, ai là người tạo nên căn bệnh thành tích? Ai ngồi vẽ ra những con số chỉ tiêu bất chấp thực tế cùng lúc đe nẹt, dọa phạt nếu không đạt?
Bịa xạo mà được thưởng, nói thật bị đòn, thì ai dại gì nói thật? Điều này đúng từ gia đình, nhóm, đến toàn xã hội.
Nhiều người Việt Nam khi chuyển sang môi trường khác, như sinh sống ở nước ngoài hoặc làm việc trong nhóm nhỏ, thú thật rằng họ phải tập bỏ thói quen nói dối nếu không muốn gặp khó khăn trong công việc và bị khinh thường. Nghĩa là, nói dối, "làm láo, báo cáo hay" không phải là thuộc tính của người Việt. Nó chỉ là một căn bệnh mắc phải cho phù hợp với môi trường sống. Khi môi trường sống thay đổi, căn bệnh ấy có thể giảm hoặc biến mất.
Ai chịu trách nhiệm về môi trường sống của chúng ta, ngoài chính chúng ta?
Hoàng Xuân*
* Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả, là người viết báo tự do đang sống tại TP.HCM.
Cùng chủ đề
Bỏ chứng chỉ...
Tháng 12 là thời hạn mà Bộ trưởng Bộ GDĐT đưa ra để dứt điểm việc xoá chứng chỉ ngoại ngữ,...
Công bố giá...
Nhà xuất bản Giáo dục vừa có thông cáo báo chí về giá của 4 bộ sách giáo...
Bộ Giáo dục...
Bộ GD-ĐT vừa ra quyết định 512/QĐ-BGDĐT phê duyệt thêm 7 cuốn SGK lớp 1 sử dụng trong cơ sở giáo dục...
Bộ Tài chính...
Bộ Tài chính vừa có văn bản gửi các đơn vị đang chuẩn bị xuất bản sách giáo khoa (SGK)...
Hướng dẫn việc...
Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 01 năm 2020 - Hướng dẫn việc lựa chọn sách giáo khoa trong...
Từ Bộ giáo...
BỘ GIÁO DỤC YẾU KÉM - TRUYỀN THÔNG CÂU VIEW Tôi thật không thể hiểu, dân ta còn...
Vì sao em tự...
Vụ việc một em nam sinh THPT nhảy lầu tự sát và để lại thư tuyệt mệnh bày tỏ sự khủng hoảng tinh...
Cô giáo ở Hải...
Bà Trần Thị Ngọc Bảo – Hiệu trưởng Trường Tiểu học An Đồng (An Dương, Hải Phòng) cho biết, Ban giám...
5 Nữ toán học...
Nam giới thường nổi trội hơn trong việc tính toán nhưng cũng không ít phụ nữ chứng minh được tài...
3 nhà khoa học...
Ba nhà khoa học người Việt đã tạo nên kỳ tích mới cho lịch sử ngành vật lý Việt Nam, khi...
10 điều khiến...
"Phụ huynh xem bằng cấp của con như trang sức, học sinh đối phó, sinh viên sư phạm không yêu nghề, cán...
Chương trình...
Ban hành kèm theo Thông tư số: 17 /2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo...
Đổi mới căn...
1. Thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII và các chủ trương của Đảng, Nhà nước về định hướng...
Dạy và học...
Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020 là một đề...
Đất nước của...
Đây là một bài viết tôi sưu tầm được, nhưng tôi phải nói trước với bạn là ngôn...
Trăn trở về...
Người Việt trung bình đọc chưa tới 1 cuốn sách/năm. Nhưng không chỉ ít đọc sách, nhiều người...
Bức tâm thư...
Việt Nam – nhà giàu và những đứa con chưa ngoan Tôi đang là một du học sinh Nhật, có hơn...
Người Việt...
Cái tít này chắc nhiều người sẽ không thích, nhưng chúng ta hãy thử nhìn xung quanh...
Nỗi lo học sinh...
Có phải là nghịch lý không khi ai cũng kêu than chương trình học của chúng ta nặng, học bở...
Thời gian đào...
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa ký quyết định phê duyệt Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc...
Sách giáo khoa...
Trang thông tin ProCon vừa đưa ra những mặt tích cực và tiêu cực xung quanh chuyện “đổi mới sách...
Báo cũ có thể...
Người Nhật Bản vốn nổi tiếng với những phát minh độc đáo và nhiều giải pháp thân thiện với...
Phụ huynh gây...
Khác với hầu hết các phụ huynh đặt nhiều kỳ vọng vào con mình với kết quả học tập tốt, đơn xin...
Có thể bạn cũng quan tâm
Bài học cũ từ...
TTO - Tình trạng lũ lụt kinh hoàng ở các tỉnh Bắc Trung bộ mới đây dù được mổ xẻ ở góc...
Để rồi xem
Ngày xưa ở đất nước Trung Quốc có một anh nông dân nghèo khốn khổ. Anh ta không có...
Những câu nói...
1. Tôi đã thi trượt một số môn, nhưng bạn tôi thì đã qua tất cả. Bây giờ anh ta là...
Hóa đơn gửi...
Cậu là con trai của một chủ cửa hàng bách hóa ở đầu phố, mỗi ngày cửa hàng có rất...
Câu chuyện về...
Hai người đàn ông bị bệnh nặng cùng nằm điều trị chung một phòng bệnh. Một người bị bệnh nước...
Tôn Thúc Ngao...
Tôn Thúc Ngao, Tể tướng nước Sở (Dưới thời Sở Trang Vương), ông làm cho dân giàu, nước mạnh,...
Một chén gạo...
Trước đây, có hai người hàng xóm, một người thì gia đình khá giàu có, người...
Hai hạt lúa
Có hai hạt lúa nọ được giữ lại để làm hạt giống cho vụ sau vì cả hai đều là những hạt...
3 nhà khoa học...
Ba nhà khoa học người Việt đã tạo nên kỳ tích mới cho lịch sử ngành vật lý Việt Nam, khi...
Những bài học...
Học chữ nhẫn - Sống kỷ luật - Làm theo đạo lí - Yêu thương gia đình - Nuôi hoài bão -...